Daad of Misdaad?

Overtredingen, wanbedrijven en misdaden zijn van alle tijden en alle culturen. Het gewicht dat samenlevingen toekennen aan deze misdrijven verschilt, zo ook de strafmaat. Mythologische, Bijbelse en andere verhalen rond afwijkend gedrag en bestraffing vormen onuitputtelijke bronnen voor schilders en beeldhouwers. Kunstenaars maken van die verhalen een esthetische ervaring. Tegelijk doen ze de toeschouwer nadenken over de wenselijkheid van gedrag, gedragsregels en straf.

In het pakket bieden we foto’s van kunstwerken aan, video- en tekstmateriaal, vragen, opdrachten, tips om verder te werken in de klas, literaire en kunstkritische teksten, citaten, verwijzingen. Het materiaal kan afzonderlijk gebruikt worden of naar eigen goeddunken gecombineerd worden.

 
Overzicht   |    Lesmateriaal    |    Ondersteunende bronnen   |    BeeldenBank

 

Overzicht / specificaties

vragen
  • Zijn afwijkend gedrag en misdrijven synoniemen? Waar ligt de grens tussen aanvaardbaar afwijkend gedrag en misdrijf?
  • Welk afwijkend gedrag moet bestraft worden en op welke manier?
  • Is het beoordelen van gedrag als afwijkend onderhevig aan veranderingen? 
  • Is het uitspreken van een straf bij een welbepaald misdrijf steeds dezelfde? Is dit wenselijk of niet? 
  • Kan een rechter nog andere functies uitoefenen?
  • Is vergiffenis na afwijkend gedrag of na een misdrijf wenselijk of noodzakelijk?
  • Wie heeft het recht om te bestraffen?
  • Mag je het recht in eigen handen nemen?
  • Mag het schrijven of lezen van boeken, het maken en bekijken van schilderijen, beeldhouwwerken of films, het componeren en beluisteren van muziek leiden tot een gerechtelijke of maatschappelijke veroordeling?
  • Kan je in schilderijen en beeldhouwwerken zien wie goed goed, minder goed, slecht of heel slecht is? Hoe toont de kunstenaar dat?
Vaardigheden
  • Aanleren van adequate woordenschat voor het beschrijven van en spreken over kunstwerken
  • Een kunstwerk leren analyseren
  • Een kunstwerk leren waarderen
  • Technische en esthetische waarden kunnen toekennen aan een artistiek werk
  • Een kunstwerk in de historische context kunnen plaatsen
  • Mening over kunstwerken vormen en leren onderbouwen
  • Kunstwerken met elkaar leren vergelijken
  • Zich kunnen inleven in de situatie van anderen
  • Uitgaande van voorbeelden uit het verleden, leren reflecteren over wenselijkheid van gedrag
  • Uitgaande van voorbeelden uit het verleden, leren reflecteren over rechtssystemen
  • Uitgaande van voorbeelden uit het verleden, leren reflecteren over straffen en strafmaat
  • Een correcte mondelinge of schriftelijke taal kunnen hanteren
  • Genuanceerde standpunten kunnen innemen
  • Ideeën kunnen omzetten in een schilderij, tekening, foto, collage …
  • Ontwikkelen van de verbeelding
VAKOVERSCHRIJDEND Sleutelcompetenties

Gedragswetenschappen  Sleutelcompetentie Burgerschap  Artistieke vorming  Sleutelcompetentie Cultureel bewustzijn   Cultuurwetenschappen   Sleutelcompetentie Nederlands  Kunstbeschouwing  Levensbeschouwelijke vakken    Sleutelcompetentie Zelfbewustzijn   Klassieke talen  Sleutelcompetentie Sociaal-relationele competenties  Mens en samenleving   Esthetica  Sleutelcompetentie Andere talen  Artistieke vorming   Kunst en creatie Sleutelcompetentie Juridische competentie  Sleutelcompetentie Leercompetenties Recht

 

Lesmateriaal

tekst

‘Hecuba maakt Polymnestor blind’ & ‘De vader van de veroordeelde'

Guiseppe Maria Crespi en Jakob Smits tonen elk een aspect van het thema ‘Daad of misdaad?’. De ene in een wervelend schilderij, de andere met een ingetogen uitbeelding. De tekst geeft de leerlingen een inkijk in het gebeuren en vestigt de aandacht op keuzes die de schilders maakten bij de vormgeving.

Afbeeldingen van de schilderijen zijn opgenomen in de beeldenbank. 

Lees de Tekst Crespi en Smits  | Download Tips voor leraars bij tekst Crespi en Smits

video
‘Christus en de overspelige vrouw’ & ‘Honger waanzin, misdaad’

Peter Paul Rubens brengt in ‘Christus en de overspelige vrouw’ de reactie op een misdrijf in beeld. Antoine Wiertz toont ons de gruwel van een misdaad. Beiden laten ons nadenken over onze manier van oordelen. Bekijk de video:

 

Download Tips voor leraars bij video Rubens en Wiertz

 

Ondersteunende bronnen

(niet-limitatieve lijsten)

Literaire & kunstkritische teksten
Citaten
  • Hannah Arendt
  • Christine Mussche
  • Sven Mary
  • Jef Vermassen
  • Ine Van Wymersch
  • Jakob Smits Museum
  • Leonardo da Vinci
  • Hubert Colley
  • Hippolyte Fierens-Gevaert
  • Lees hier de citaten daad of misdaad
Verwijzingen & voorstellen voor linken
  • ROMANS                                                                                                                      Fjodor M. DOSTOJEVSKI, Misdaad en Straf, Uitgeverij Van Oorschot, 2019 (Oorspronkelijk in het Russisch in afleveringen verschenen vanaf 1866)                                                                                                                                                          Theodore FONTANE, Effi Briest, Uitgeverij Ooievaar, 2001 (oorspronkelijke Duitse versie 1894)

    William GOLDING, Heer van de vliegen, Uitgeverij Altas Contact, L.J.Veen Klassiek, 2018 (oorspronkelijke Engelse versie 1954)             

     
  •  NON-FICTIE

    Ivo VERHEYEN, De vader van de veroordeelde. Hommage aan Jakob Smits, Mol, Jakob Smits museum, 1998 (tentoonstelling van 11 september tot 18 oktober)

    Rubens. Een genie aan het werk. Rondom de Rubenswerken in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Tentoonstellingscatalogus Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Tielt, Lannoo, 2007

    Philip ZIMBARDO, Het Lucifer effect. Hoe gewone mensen zich laten verleiden tot het kwaad, Rotterdam, Lemniscaat, 2010 (oorspronkelijke Engelse uitgave 2007)

    Julia SHAW, Het kwaad. De psychologie van onze duistere kant, Amsterdam, Uitgeverij Prometheus, 2019 (oorspronkelijke Engelse uitgave 2019)

    Fabrice Biasino e.a., Old Masters Museum, Brussel, KMSKB, 2020

  •  SONGS

    Sam Cooke, Chain Gang, 1960

    Bob Dylan, Hurricane, 1976                                      

    Eddy Mitchell, Sur la route de Memphis, 1976

    Kenny Rogers, Coward of the County, 1979

    Taylor Swift, Look What You Made Me Do, 2017

    Billie Eilish, Bad guy, 2019

    Zwangere Guy, Gorik Pt.1, 2019

  • FILMS

    Sidney Lumet,12 angry men, USA 1957                   

    Susan Rogers en Ted Childs, Kavanagh Q.C., Engelse televisieserie, 1995-2001

    Oliver Hirschbiegel, Das Experiment, Duitsland, 2001

    Vince Gilligan, Braking Bad, Amerikaanse televisieserie, 2008-2013

    Aktan Arym Kubat, The Light Thief, Kirgizië 2010     

    Aaron Korsh, Suits, Amerikaanse televisieserie, 2011

    Peter Nowalk, How to get away with murder, Amerikaanse televisieserie, 2014

    Sanne Nuyens, Bert Van Dael, De twaalf, Vlaamse serie, 2019

  • KORTE VIDEO

    Een video over het Wiertzmuseum geeft een algemeen beeld van het werk van Wiertz en zoomt in op één van de iconische werken van de kunstenaar

    Fine arts & Humane Rights, Justice. Justitie, 2019

    Fine Arts & Humane Rights, Peine de mort. Doodstraf, 2019 

  • WEBSITES

    Over het rechtssysteem in België

    justitie_in_belgie.pdf (strafrechtadvocatenwijzer.be)

    Hoven en rechtbanken | Federale Overheidsdienst Justitie (belgium.be)

    RECHT-vaardig: infofiches | BELvue

    Over de band tussen uiterlijke kenmerken en het innerlijke van de mens

    Fysionomie - Museum Dr Guislain

 

Beeldenbank

Een selectie van schilderijen en beeldhouwwerken die verband houden met het thema Daad of misdaad? kan u bekijken in beeldenbank daad of misdaad

Colofon

colofon daad of misdaad